Leczenie ortodontyczne, pozwalające skorygować wady zgryzu, odbywa się z reguły przy zastosowaniu aparatu, który działa na zęby z siłą odpowiednią, by przesunąć je stopniowo na właściwą pozycję w jamie ustnej. Taka terapia przynosi zwykle dobre rezultaty, wiąże się ona jednak z pewnymi problemami i wyrzeczeniami ze strony Pacjentów. Chodzi o to, że leczenie aparatem jest dość długotrwałe, a aparat na zębach, zdaniem wielu, zaburza estetykę uśmiechu. Podczas kilkunastomiesięcznego okresu noszenia aparatu niektórzy Pacjenci mogą mniej chętnie się uśmiechać i udzielać towarzysko. Jednak nowoczesna ortodoncja oferuje rozwiązanie tego problemu – estetyczne aparaty ortodontyczne. Nie trzeba już kompromisów między zdrowiem a estetyką zębów.
Estetyczny aparat ortodontyczny – czym się charakteryzuje?
Aparat na zęby estetyczny – dla niektórych brzmi to jak paradoks. A jednak takie aparaty jak najbardziej istnieją i są do dyspozycji Pacjentów. Stałe aparaty estetyczne, tak jak tradycyjne metalowe, składają się z ligatur, zamków i łuków, działają też na takiej samej zasadzie. Czym się zatem wyróżniają? Materiałem, z którego są wykonane. To dzięki niemu są bardziej neutralne dla estetyki uzębienia – kolor aparatu nie odcina się na tle zębów.
Rodzaje estetycznych aparatów ortodontycznych
Estetyczny aparat ortodontyczny stały może być kryształowy, porcelanowy lub ceramiczny. W zależności od materiału, inne są walory estetyczne i sposób, w jaki komponuje się z uzębieniem, wszystkie one mają jednak wspólną cechę, odróżniającą je od aparatów metalowych – są znacznie mniej widoczne na zębach. Nie zwracają na siebie uwagi, toteż osoby postronne mogą nawet nie zorientować się, że ktoś nosi aparat.
Oczywiście nie znaczy to, że aparat estetyczny jest zupełnie niewidoczny (nawet jeśli jest przezroczysty), ale nie ma tego psującego wizualne wrażenie efektu mocnego kontrastu, który uzyskuje się przesłaniając zęby częściami aparatu o zupełnie innym, srebrnym, metalicznym odcieniu.
Aparat porcelanowy najczęściej ma zamki w kolorze mlecznym, wtapiającym się w naturalną barwę zębów (bowiem to właśnie kolor mleczny, a nie śnieżna biel, jest naturalnym kolorem zęba). Również aparat ortodontyczny ceramiczny ma zamki w kolorze zbliżonym do barwy uzębienia. Do zamków można ponadto dobrać ligatury, które także będą w kolorze zębów – w ten sposób obecność aparatu na zębach zostanie jeszcze skuteczniej zamaskowana.
Aparat kryształowy ma zamki i ligatury wykonane z przezroczystego materiału – krystalicznie czystego szafiru (stąd inna nazwa – aparat szafirowy), dzięki czemu jest on jeszcze bardziej dyskretny niż aparaty porcelanowe i ceramiczne. Zamki mają bardzo gładkie kontury, co przekłada się na większy komfort użytkowania, ale także na walory estetyczne. To dzięki gładkim konturom na zamkach aparatu kryształowego nie zbiera się kamień nazębny i nie ulegają one zabarwieniom, które mogłyby uczynić aparat bardziej widocznym i zepsuć estetyczny efekt.
Aparat kryształowy ma jeszcze jedną zaletę, a mianowicie trwałość. Szafir jest bardzo wytrzymały na uszkodzenia mechaniczne, aparat kryształowy nie jest więc mniej trwały niż tradycyjny aparat metalowy.
Współczesna ortodoncja dysponuje jeszcze jednym typem niewidocznego aparatu, choć jest on rzadko stosowany. To aparat lingwalny. Wprawdzie zbudowany jest z metalowych zamków, nie jest jednak widoczny na zębach, ponieważ umieszcza się go na ich tylnej płaszczyźnie, od wnętrza jamy ustnej. Taki aparat to jednak spory wydatek, ponieważ trzeba wykonać go na indywidualne zamówienie.
Warto wspomnieć też o aparatach samoligaturujących. Nie posiadają one ligatur, czyli gumek utrzymujących drut w aparacie. Zamiast tego jest on utrzymywany przez specjalną klapkę. Dzięki brakowi ligatur nie występuje tarcie między nimi a drutem. Zęby są przemieszczane w bardziej fizjologiczny sposób. To sprawia, że nie trzeba tak często udawać się na wizyty kontrolne do gabinetu stomatologicznego – przy klasycznych aparatach odbywają się one co cztery tygodnie, ale przy samoligaturujących już tylko co sześć -osiem. To dlatego, że wizyty te służą nie tylko skontrolowaniu efektów leczenia, ale także wymianie ligatur, co przy aparatach samoligaturujących nie jest oczywiście potrzebne.
To tyle, jeśli chodzi o aparaty stałe. Ale istnieją też estetyczne aparaty ortodontyczne ruchome. Mowa tu o alignerach, czyli aparatach nakładkowych. Mają one postać przezroczystych nakładek z tworzywa sztucznego. Wykonuje się je na zamówienie, nakładki muszą być bowiem indywidualnie dopasowane do zębów Pacjenta.
Pacjent otrzymuje kolejne komplety nakładek, wymieniając nakładki na nowy komplet co 7-10 dni. Każdy z nich ma za zadanie przesunąć ząb o 0,18 – 0,25 mm. Aparat ortodontyczny nakładkowy można zdejmować, jeśli zajdzie taka potrzeba (na przykład do jedzenia lub czyszczenia aparatu), trzeba je jednak nosić przynajmniej 22 godziny na dobę.
Dla kogo estetyczny aparat ortodontyczny to dobry wybór?
Oczywiście aparat na zęby estetyczny wybierany jest przede wszystkim przez osoby, dla których szczególnie ważna jest estetyka uśmiechu i nie chcą, by została ona zaburzona przez widoczne na zębach elementy aparatu. Najczęściej są to dorośli, prowadzący aktywne życie zawodowe i towarzyskie – właśnie im zależy, by aparat ortodontyczny był jak najmniej widoczny i nie przyciągał wzroku osób w ich otoczeniu. Dzięki temu udaje im się zachować dotychczasową pewność siebie i przebojowość.
Aparaty estetyczne nie są zwykle tak solidne jak aparaty metalowe (pomijając oczywiście aparaty kryształowe, o których wytrzymałości już pisaliśmy). Częściej więc zdarza się, że zamki ulegną uszkodzeniu – może dojść do wyszczerbienia czy odłamania skrzydełek zamka. Z tego względu na aparat estetyczny chętniej decydują się osoby, które nie mają trudności z dotarciem w razie potrzeby do gabinetu stomatologicznego – trzeba bowiem brać pod uwagę możliwość konieczności nieprzewidzianej wizyty w gabinecie, jeśli zamek aparatu zostanie uszkodzony.
Pacjenci pijący dużo kawy i herbaty mogą uznać, że aparat estetyczny to rozwiązanie nie dla nich – osady z tych napojów, osadzając się na częściach aparatu, mogą pozbawić go wyróżniającego go atutu, czyli jego małej widoczności. Również u palaczy elementy aparatu szybko ulegają przebarwieniu.
Takie osoby, jeśli decydują się na aparat estetyczny, powinny więc odstawić papierosy i ograniczyć kawę i herbatę (a także mocno przebarwiające produkty, jak chociażby buraki, jagody, barwione słodycze, napoje gazowane) oraz ze wzmożoną uwagą dbać o czyszczenie zębów i aparatu.
Zalety i wady aparatów estetycznych
Główną zaletą estetycznych aparatów ortodontycznych jest to, że nie trzeba wybierać między skutecznym leczeniem a estetyką. Aparat porcelanowy, ceramiczny czy kryształowy pozwala osiągnąć równie dobre efekty leczenia jak w przypadku innych aparatów, a znacznie lepiej prezentuje się na zębach i nie zwraca uwagi otoczenia. To daje Pacjentom komfort użytkowania i przekłada się na poczucie zadowolenia.
A jakie są wady tego rozwiązania? Jak już wcześniej pisaliśmy, niektóre modele są bardziej podatne na uszkodzenia niż aparatu metalowe. Oprócz tego leczenie za pomocą aparatu estetycznego przynosi wprawdzie równie dobre efekty jak z aparatem metalowym, trwa jednak dłużej. Ów dłuższy czas leczenia bierze się z tarcia między zamkiem a metalowym łukiem, które jest nieco większe niż w tradycyjnych aparatach.
Nie jest to problem w przypadku aparatów nakładkowych – tutaj leczenie trwa nawet krócej niż tradycyjnymi aparatami. To dlatego, że nakładki są projektowane na wymiar – umożliwia to osiągnięcie większej precyzji oraz zmienianie pozycji wszystkich zębów jednocześnie.
Trzeba też zdawać sobie sprawę z wyższej ceny. Aparaty kosmetyczne, do których zaliczają się właśnie estetyczne aparaty ortodontyczne, kosztują zwykle około tysiąc złotych więcej niż klasyczne aparaty stałe.
