Na czym polega leczenie ortodontyczne aparatem ruchomym? Czym charakteryzuje się to rozwiązanie? Czy również dorośli mogą z niego skorzystać?
Jak działa aparat ortodontyczny ruchomy?
Ruchomy aparat ortodontyczny charakteryzuje się tym, że nie jest mocowany do zębów na stałe. Jest przytwierdzony do uzębienia jedynie na określony czas – Pacjent może sam zakładać go i zdejmować.
Aparat ruchomy nie ma więc zamków przyklejonych na stałe do zębów. Zamiast tego mocowany jest na podniebieniu albo wyrostku zębodołowym żuchwy – to zależy od charakteru wady zgryzu.
Możliwość zdejmowania aparatu jest dużą zaletą, ponieważ ułatwia codzienne funkcjonowanie podczas leczenia ortodontycznego. Można zdejmować go w sytuacjach, gdy mógłby stanowić przeszkodę, na przykład podczas spożywania posiłków. Dzięki możliwości zdjęcia aparatu łatwiej także utrzymać właściwą higienę jamy ustnej oraz czyścić sam aparat.
Leczenie aparatem ruchomym wymaga jednak od Pacjenta samodyscypliny, ponieważ aparat musi znajdować się na zębach przez określoną ilość czasu, aby leczenie mogło przynieść oczekiwane rezultaty. Jeśli Pacjent nie będzie tego pilnował, nie da ono satysfakcjonujących efektów. Czas, przez który aparat powinien znajdować się na zębach, zależy od wady zgryzu i ustala go lekarz, najczęściej jednak przyjmuje się, że powinno się nosić aparat ruchomy przez około 16 godzin na dobę.
Czy aparatem ruchomym można leczyć dorosłych?
Jeśli chodzi o klasyczne aparaty ruchome, to zasadniczo są one przeznaczone dla dzieci w okresie, gdy ich uzębienie jest mleczne i mieszane, kiedy następuje stopniowa wymiana zębów mlecznych na stałe. Najczęściej są stosowane u Pacjentów od 4 do 12 roku życia. Ich zęby i kości łatwiej poddają się wpływowi aparatu.
U dorosłych Pacjentów sprawa jest bardziej skomplikowana. Aparat ruchomy ma mniejszą siłę oddziaływania na zęby niż aparat stały, a jego możliwości precyzyjnego przesuwania i obracania zębów wokół ich osi są mocno ograniczone. Dlatego aparatów ruchomych nie używa się do korekcji bardziej skomplikowanych przypadków. Znajdują one zastosowanie w korygowaniu małych nieprawidłowości zębowych.
Jedynym rodzajem aparatów ruchomych, który również u dorosłych znajduje szerokie zastosowanie, są alignery, czyli aparaty nakładkowe. Są to nakładki ortodontyczne wykonane z cienkiego i gładkiego tworzywa przypominającego plastik. Są przygotowywane indywidualnie do zgryzu konkretnego Pacjenta. Leczenie nakładkami jest procesem wieloetapowym, a każdy etap musi być dokładnie zaplanowany.
Do skorygowania zgryzu nie wystarczy bowiem jeden egzemplarz nakładek – potrzebny jest cały ich zestaw. Każda z nich ma za zadanie przesunąć ząb o około 0,18 do 0,25 mm, na co potrzeba zwykle 5-10 dni. Po tym czasie nakładka wymieniana jest na następną, która będzie kontynuować leczenie. Wymiana kolejnych nakładek zgodnie z planem leczenia powoduje stopniowe przemieszczanie zębów aż do momentu, gdy znajdą się na prawidłowych pozycjach.
Nakładki, tak jak klasyczne aparaty ruchome, można zdejmować w sytuacjach, gdy mogłyby stanowić przeszkodę. Żeby jednak leczenie przyniosło dobre rezultaty, powinny się one znajdować na zębach przynajmniej przez 22 godziny na dobę.
Mówiliśmy już o tym, że leczenie klasycznym aparatem ruchomym u dorosłych jest czasochłonne. W przypadku aparatu nakładkowego ten problem zostaje w dużym stopniu zniwelowany. Nakładki pozwalają szybciej osiągnąć efekt, ponieważ są projektowane na wymiar (co zapewnia większą precyzję leczenia) i zmieniają jednocześnie pozycję więcej niż jednego zęba. Dlatego też leczenie aparatem nakładkowym trwa zazwyczaj jedynie około 4-13 miesięcy.
