Przebarwienia zębów są problemem estetycznym wielu pacjentów. Przebarwienia zębów, najczęściej zębów przednich, są jednym z najważniejszych aspektów stanowiący główny problem aparycji każdego z nas. Jest to problem estetyczny, który kształtuje nasz wizerunek i wpływa na nasze samopoczucie podobnie jak widoczny brak uzębienia. Przebarwienia zębów mogą też świadczyć o kondycji zdrowotnej naszych zębów.
Przebarwienia zębów mogą dotyczyć zarówno zębów z żywą jak i martwą miazgą. Problem przebarwienia zębów może dotyczyć jednego zęba lub całego uzębienia. Mogą one dotyczyć zarówno zębów stałych jak i mlecznych.
Z definicji „Przebarwienia Zębów” to zmiana barwy oraz nasycenia koloru zęba niezależnie od przyczyny. Na powstawanie przebarwień wpływ ma wiele czynników zarówno tych na które mamy wpływ bezpośredni (tzw. zewnętrznych/ zewnątrz-ustrojowych – odpowiednia higiena, palenie papierosów itp.) ale również tych które zależą ogólnie od naszego organizmu i zdrowia (tzw. czynników wewnątrz-ustrojowych).
Przyczyny powstawania przebarwień zębów
Na przebarwienia wpływa wiele różnych czynników zewnętrzno-ustrojowych powstających na skutek odkładania się złogów barwników przylegających do szkliwa zębów. Przyczyniają się do tego nasze nawyki i zachowania choćby takie jak palenie papierosów, picie napojów barwiących (kawa, herbata, wino) jak również rodzaj stosowanej diety (niewłaściwa lub wybrakowana dieta lub dieta przebarwiająca).
Przyczyny wewnątrz-ustrojowe powstawania przebarwień zębów to zwykle niektóre schorzenia układowe lub przyjmowane pewne leki, które wpływają na nasze zęby.
Przebarwienia mogą dotyczyć zębów mlecznych jak i stałych, mogą obejmować całe uzębienie, pewną grupę zębów lub pojedynczy ząb. W przypadku przebarwienia jednego zęba przyczyna najczęściej jest miejscowa.
Zmiany kolorystyczne zębów ze względu na swoje pochodzenie posiadają szeroką gamę kolorystyczną, od przebarwień bardzo jasnych (białych plam na powierzchni zębów) aż do czarnych. Najczęściej to kolor powstałego przebarwienia oraz rozmieszczenie zmian koloru zęba wskazuje właśnie na możliwą przyczynę przebarwień. Zazwyczaj najlepszym sposobem znalezienia przyczyny powstawania przebarwień jest wywiad z pacjentem przeprowadzony przez lekarza, który, po konsultacji ustali przyczynę, zadecyduje o ewentualnych możliwościach przeprowadzenia leczenia celem eliminacji przebarwień.
Rodzaje przebarwień
- Białe przebarwienia zębów/ Białe plamy na powierzchni zębów – większość pacjentów najczęściej pojawianie się białych plam na powierzchni zębów przypisuje i kojarzy z fluorozą, czyli przyjmowaniem zbyt obfitej ilości fluoru. Może tak być, ale niekoniecznie. Białe plamy na zębach mogą być również konsekwencją urazu, który miał miejsce na etapie tworzenia się szkliwa. Zmiany na powierzchni zębów stałych, szczególnie często obserwowane na powierzchni policzkowej siekaczy, u dzieci mogą także świadczyć o przebytych we wczesnym dzieciństwie chorobach.Białe przebarwienia mogą być też oznaką próchnicy pierwotnej i pojawiać się wskutek demineralizacji szkliwa czego przyczyną może być nieprawidłowo prowadzona higiena jamy ustnej. Wówczas zmiany chorobowe można zauważyć w pojedynczym zębie lub w całym uzębieniu. Inną przyczyną białych przebarwień mogą być wady rozwojowe szkliwa, wówczas przebarwienia obejmują więcej zębów. Wpływ na to ma zazwyczaj okresowy niedobór witamin i minerałów lub przyjmowane ówczas leki, które w ten sposób mogą się „odbijać” na wyglądzie szkliwa w późniejszym okresie.Czynnikiem ww. zmian może być również niedoczynność tarczycy (z kolei barwa białawo-niebieska plam na zębach) wskazuje na grasicę i nadczynność tarczycy.
- Ciemne przebarwienia zębów – ciemne przebarwienia zębów mogą przybierać różną formę i mogą mieć charakter od żółtego przebarwienia zębów poprzez pomarańczowe, bladoróżowe aż do brązowego. Na każdy stopień i rodzaj zmiany barwy mogą mieć skutek różne okoliczności jak np. zły wpływ czynników zewnętrznych (zła dieta, używki-papierosy, kawa, herbata, coca-cola), urazy czy wpływ czynników wewnętrznych jak przebyte choroby, niedobory pokarmowe (w tym na etapie tworzenia się szkliwa) czy choćby starzenie się. Przebarwienia mogą atakować jeden ząb lub kilka zębów.Najczęstszym występującym przebarwieniem jest żółknięcie zębów – żółte przebarwienia pojawiające się na większej ilości zębów mają zazwyczaj podłoże w chorobach, które powodują pęcherzowe oddzielenie się naskórka oraz hiperbilirubinemię*, tak samo tutaj wpływają również niedobory pokarmowe. Inną przyczyną tego rodzaju przebarwień jest starzenie się połączone ze złą dietą i nawykami.
Innymi przyczynami powstawania ciemnych przebarwień jest przebyty proces leczenia i dotyczy to głównie zębów pojedynczych. Sinienie bądź szarzenie szkliwa zębów często widoczne jest w zębach martwych. Zęby, które były leczone endodontycznie z czasem najczęściej ciemnieją. Również szarawy kolor zębów możemy obserwować w zębach, które przez dłuższy czas miały wypełnienia amalgamatowe. Tak samo niektóre leki czy też suplementacje — przykładowo przyjmowanie suplementacji żelaza, mogą powodować powstawanie przebarwień na powierzchni zębów.
Z przyczyn zewnętrznych i wewnątrz ustrojowych na przebarwienia zębów mają m.in.:
- brak właściwej higieny jamy ustnej,
- próchnica zębów,
- wiek – szkliwo z upływem lat zciera się, odsłaniając tym samym naturalny, ciemniejszy kolor zębiny, który zależny jest od indywidualnych cech/genów,
- palenie papierosów oraz marihuany,
- spożywanie produktów i używek, które zawierają właściwości barwiące (kawa, herbata, czerwone wino, cola, niektóre soki),
- picie wywarów z niektórych ziół,
- stosowanie niektórych leków oraz antybiotyków (szczególnie u dzieci),
- zmiany zapalne/urazowe miazgi zęba,
- wypełnianie kanałów korzeniowych past jodoformowych lub rezorcyno-formalinowych,
- zaburzenia hormonalne
- materiały używane w trakcie leczenia stomatologicznego (np. azotan srebra),
- choroby (w tym choroby przewlekłe) takie jak:
- torbielowate zwłóknienie trzustki (przebarwienia brązowoszare),
- porfiria wrodzona (zaburzenia metabolizmu wpływające na powstawanie przebarwień od różowobrązowego do ciemnobrązowego),
Jak leczyć przebarwienia zębów
Oczywiście najlepsza maksymą jest – lepiej zapobiegać niż leczyć ale…
Jeżeli już na naszych zębach powstaną przebarwienia zębów marzeniem każdego jest się ich pozbycie i utrzymanie pięknego wyglądu naszych zębów jak najdłużej.
W dzisiejszych czasach lekarzy stomatolodzy znają doskonałe sposoby na pozbycie się przebarwień. Niektóre z nich można usunąć także preparatami dostępnymi w aptekach i drogeriach. Ale, żeby zrobić to skutecznie, trzeba najpierw poznać przyczynę przebarwienia. W tym celu najlepiej skonsultować się z lekarzem stomatologiem i dobrać odpowiednią metodę do naszego przypadku.
Z przebarwieniami można walczyć na różne sposoby. Pierwszym etapem likwidacji przebarwień na zębach jest higienizacja, czyli dokładne oczyszczenie zębów z płytki nazębnej i osadów (wykonywane w gabinecie stomatologicznym), by następnie po około dwóch tygodniach móc przystąpić do wybielania zębów – metodami domowymi lub u stomatologa.
Oczywiście wszelkie zabiegi najlepiej wykonywać w gabinecie stomatologicznym ale nawet te możliwe do wykonywania w domu zaleca się przeprowadzać po kontrolą lub opieką lekarską gdyż szkliwo zębów łatwo jest uszkodzić a niestety jest to ta część zęba, która już nie odrasta.
Ogólnie należy pamiętać przede wszystkim, że zabiegów, zarówno tych w gabinecie jak i domowych, nie można powtarzać częściej niż raz w roku.
* jest chorobą należącą do grupy schorzeń metabolicznych, a związana jest z nieprawidłowym metabolizmem bilirubiny (żółty składnik krwi) w wątrobie. Hiperbilirubinemia wrodzona występuje u około 6% populacji
żródło ”proortodont”
